απόσπασμα από την Καμπάνα του Πόντου

III
Ποί’ είν’ ατοίν, π’ εγόμωσαν τη Ζύγανας την στράταν;
κι η στράτα εγέντονε ποτάμ’ ας σα πολλά τα δάκρα
τ’ ελάτα δάκρα έπιγαν κι εγένταν κυπαρίσσα
και γονατίζ’ η Ζύγανα, ‘ς ση καμονής το βάρος…

Άμον γέρος χιλιόχρονος, το Καν το ασημένεν
πάει εμπροστά και ακλουθούν η Χάκαξα κι η Άτρα,
η Χάρσερα, η Χερίανα, η Άρδασα, η Χόπσα
με τα χωρία τα μικρά, με τα κεφαλοχώρα
με τ’ εγκλησίας τα πολλά και με τα Μοναστήρα

Ο Αεσέρτς φυτρών’ ανθρώπς, και το Γουλάτ’ ισκιάδες,
το μαύρον το Καράκαπαν κι άλλο μαύρο εγέντον.
Εμπροδιαβαίνει το ΣΤΑΥΡΙΝ, η Μούζαινα ακλουθά ‘το,
με το Παρτίν, τη Βαρενού και το Λυκάστ εντάμαν,
η Μασούρα και τη Ζαντόν τ’ Αγεργή, το χωρίον,
κι ούλια τα κάστρα και τα τόπς, ολόγερα ντ’ εκείσαν.

Ο Κασκαμπάς εβούϊξεν και το Μετζίτ εσείεν,
και τ’ Άεν Παύλου το ραχίν, τρανόν μπόραν εξέγκεν,
εταρασίγαν τα νερά τη Λιμνή κι εφουσκώθαν
κι εκχύγαν έξ’ κι εγόμωσαν μαύρον νερόν τον τόπον…

Απέσ’ ‘ς σην δείσαν έκλαιεν ο Άεν Ζαχαρέας,
άμον οφιδί σύριγμαν και Κόλασης αέρας
το κλάψιμον, εγόμωσενολόγερα τ’ ορμία…
… Εγρέθεν ας σο σύριγμαν η δείσα, και εσκώθεν…

Θεέ μ’! Τσ’ είναι π’ εφάνθανε κι εσέβανε ‘ς σην στράταν;

Η Κρώμ’ τη χαράς το πουλίν, τη τραγωδί η μάνα,
μωρού κασέλαν έχτισεν, ας ση λύρας το ξύλον,
εποίκεν φορτωδέματα τη κεμεντζές τα κόρδας,
εφορτώθεν, η άκλερος, το λείμψανον τη ψής ατς…

κι ερχίνεσεν το κλάψιμον και την μοιρολογίαν…

IV
Άεν Παύλον εκλείστεν κα, ο Ταύρον εγονάτσεν,
το Μετζήτ εχαμήλωσεν, ο Κασκαμπάς κα έρθεν,
και τα Καμένα τ’ έρημα στέκνε και αφουκρούνταν…
Αφουκρούνταν και θλίφκουνταν, και κλαίγνε, ούλ’ εντάμαν…

«Θέ μ’ δείξον μας την δύναμη Σ’!… Χριστέ μ’ ποίσον το θάμα Σ!
»Ποίσον με πετρένεν κρεμόν, άμον τ’ Αλογοστάρια,
»Ποίσον με πράσινον λειβάδ’ άμον τα Λειβαδία,
»Ποίσον με ασάλευτον ραχίν, άμον τον Άεν Παύλον.

»Να μη ‘πορώ και πορπατώ, ‘ς σον τόπο μ’ να ‘πομένω…

»Έχω κεπία απότιστα, αθέριστα χωράφια…
»Έχω πρόατ’ ανάλμεχτα, κι εγίδια να αλμέγω.
»Τα χτήνα μ’ θέλνε το πλυμίν, ροΐν θέλνετ’ αρνόπα μ’!
»Τα σκυλία μ’ γουρνιάγουνταν και το μαλέζ’ περμένε…
»‘Φήκα τα πόρτας ανοιχτά, πόρτας και παραθύρια
»Θ’ εμπαίν’ αέρας κι άνεμον και θα βζύν’ την καντήλαν.

»Θεέ μ’! Δείξον τη δύναμη Σ’! Χριστέ μ’ ποίσον το θάμα Σ’!
»Ποίσον με ποταμόπετραν βαρύν τη καταράχτε,
»Ποίσον με σπέλιας κατωθύρ’, ‘ς σην γην καταχωμένον,
»Ποίσον με, αν θέλτς, μικρόν λιθάρ’, αν θέλτς, ποίσο με χώμαν.
»Θεέ μ’… ποίσον με ήνταν θέλτς… Μόνον ‘ς σον τόπο μ’, άφς με.
»Άφς με αδά να θάφκουμαι, ‘ς σον τόπον ντ’ εγεννέθα,
»‘ς σο μνήμαν όμπου έθαψα την μάνα μ’ και τον κύρη μ’…»

οι διανοούμενοι της Ελλάδος για την Γενοκτονία (1921)

Έλληνες συγγραφείς και καλλιτέχνες είχαν απευθύνει προς τους διανοούμενους της Ευρώπης και Αμερικής την εξής διαμαρτυρία:

Αθήναι, 22 Νοεμβρίου 1921
“Μετά βαθυτάτης συγκινήσεως οι συγγραφείς και καλλιτέχναι της Ελλάδος απευθύνονται προς τους διανοούμενους του πεπολιτισμένου κόσμου όπως γνωστοποιήσουν εις αυτούς την τραγωδία χιλιάδων οικογενειών του ελληνικού Πόντου. Ξηρά, εξηκριβωμένα και αναμφισβήτητα γεγονότα είναι τα εξής:

Οι Τούρκοι εφόνευσαν όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους της πόλεως Μερζιφούντος, αφού την ελεηλάτησαν και την επυρπόλησαν. Τους προσπαθούντας να διασωθούν ετυφέκισαν και εθανάτωσαν, καταλαβόντες τας διόδους. Μετετόπισαν όλον τον άρρενα πληθυσμόν των πόλεων Τριπόλεως, Κερασούντος, Ορδούς, Οινόης, Αμισού και Πάφρας και καθ' οδόν κατέσφαξαν τους πλείστους εξ αυτών. Έκλεισαν εντός του ναού του χωρίου Ελεζλή εν Σουλού- Τερέ 535 Έλληνας και τους κατέσφαξαν διασωθέντων μόνο τεσσάρων. Πρώτους έσφαξαν 7 ιερείς δια πελέκεως προς της θύρας του ναού. Απηγχόνησαν εν Αμάσεια 168 προκρίτους Αμισού και Πάφρας. Εβίασαν όλας ανεξαιρέτως τας γυναίκας, τας παρθένους και τα παιδιά των άνω πόλεων, τας ωραιοτέρας δε παρθένους και νέους έκλεισαν εις τα χαρέμια. Πλείστα βρέφη εφόνευσαν, σφενδονίζοντες αυτά κατά των τοίχων.
Οι υπογεγραμμένοι θέτουσι τα ανωτέρω υπ' οψιν των διανοουμένων της Ευρώπης και της Αμερικής θεωρούντες ότι όχι μόνον τα γεγονότα ταύτα, αλλά και η ανοχή αυτών αποτελεί πένθος της ανθρωπότητας.

Αννινος Χ., Αυγέρης Μ., Βλαχογιάννης Ι., Βώκος Γερ., Γρυπάρης Ι., Δούζας Α., Δροσίνης Γ., Ζάχος Α., Θεοδωροπούλου Αύρα, Θεοτόκης Κ., Ιακωβίδης Γ., Καζαντζάκης Ν., Καζαντζάκη Γαλ., Καμπάνης Αρ., Καμπούρογλους Δ., Καρολίδης Π., Κόκκινος Δ., Κορομηλάς Γ., Μαλακάσης Μ., Μαλέας., Μένανδρος Σ., Νικολούδης Θ., Νιρβάνας Π., Ξενόπουλος Γρ., Παλαμάς Κ., Παπαντωνίου Ζ., Παράσχος Κ., Πασαγιάννης Κ., Πολίτης Φ., Πωπ Γ., Σικελιανός Αγγ., Σκίπης Σ., Στρατήγης Γ., Ταγκόπουλος Δ., Τσοκόπουλος Γ., Φυλλύρας Ρ., Χατζιδάκις Γ., Χατζόπουλος Δ., Χόρν Π., Σβορώνος Ι.

Μεθ' όλης της πικρίας δια την κυρίωςυπό της Γαλλίας, και υπό ουδενός αισθήματος ή συμφέροντος ανθρωπίνου, δικαιολογημένην εγκατάληψιν εις σφαγήν των Χριστιανών.

ένα βίντεο θρήνος....

19 Μαΐου 1919 - 19 Μαΐου 2009 (90 χρόνια μετά)

Η 19η Μαΐου επιλέχθηκε ως ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων, καθώς στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ, ο μετέπειτα "πατέρας των Τούρκων" -Ατατούρκ-, αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα και ανέλαβε τη διοίκηση του εθνικού τουρκικού στρατού. Με στόχο να επιβάλει το σύνθημα του προγενέστερου κινήματος των Νεοτούρκων, "Η Τουρκία στους Τούρκους", ο Κεμάλ ήταν αποφασισμένος να καταπνίξει κάθε αντίθετη φωνή, πιστεύοντας ότι μόνο ένας τρόπος υπήρχε ώστε μία πολυεθνική χώρα να μετατραπεί σε εθνικό κράτος.

Ακόμη, δεν προτίθετο να αφήσει να χαθούν και άλλα τμήματα της Τουρκίας - είτε με τις πιο "εξτρεμιστικές" προτάσεις για ένωση του Πόντου με την Ελλάδα ή δημιουργία ανεξάρτητου ποντιακού κράτους, είτε με την πρόταση για Αρμενοποντιακή Ομοσπονδία, που τότε συζητείτο, δηλαδή την ένταξη των Ποντίων σε αρμενικό κράτος, στο οποίο θα περνούσε και η Τραπεζούντα.

Επιπροσθέτως, ο Κεμάλ θεωρούσε τους χριστιανικούς πληθυσμούς συνεργάτες των εχθρών της Τουρκίας, Ρώσων. Στην ταραγμένη Τουρκία της περιόδου, από την οποία είχαν αποκοπεί τεράστια τμήματα μέσα σε λιγότερο από έναν αιώνα και η οποία κινδύνευε με πλήρη διάλυση, η εθνοκάθαρση αποτελούσε εύκολη και εφαρμόσιμη λύση και τρόπο απαλλαγής από δυνάμει προδοτικά στοιχεία.

Συνεργοί του Κεμάλ στις διώξεις κατά του ελληνικού στοιχείου ήταν, σε στρατηγικό επίπεδο, οι γερμανοί σύμμαχοί του και, ως εκτελεστές, οι τσέτες, ληστρικές ομάδες κυρίως κουρδικής καταγωγής, που συντάχθηκαν με τους Νεότουρκους. Οι σφαγές, το κάψιμο ολόκληρων χωριών, οι εκτοπισμοί, οι εξορίες, οι βιασμοί, οι καταστροφές ή οι λεηλασίες περιουσιών, τα "Τάγματα Εργασίας" και κατ' ουσίαν εξόντωσης είναι η μοίρα και των Ποντίων Ελλήνων.

Η καταστροφή του ποντιακού ελληνικού στοιχείου, όπως και η Αρμενική Γενοκτονία και οι σφαγές των Ασσυρίων, αποτελούν, σύμφωνα με τον Τζορτζ Χόρτον, γενικό πρόξενο των ΗΠΑ στη Σμύρνη, παρακλάδια της κεντρικής απόφασης των Τούρκων να "τελειώνουν" με τους χριστιανικούς πληθυσμούς, οι οποίοι δεν ήταν δυνατό να εξισλαμισθούν ή να απορροφηθούν στη νέα τουρκική ταυτότητα. Από το 1915, ενώ ξεκινά η γενοκτονία των Αρμενίων, η κυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης έχει σχεδιάσει και την εξόντωση του ποντιακού στοιχείου, που εν τέλει θα πραγματοποιήσει ο Κεμάλ.

Ο υπουργός των Εσωτερικών Ταλαάτ μπέης και ο υπουργός Πολέμου Ενβέρ πασάς βρίσκονται πίσω από τον αρχικό σχεδιασμό της γενοκτονίας.

Το ποντιακό στοιχείο γνωρίζει εξ αρχής ποια μοίρα τού επιφυλάσσουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όταν οι Ρώσοι εγκαταλείπουν την Τραπεζούντα, μετά από διετή κατάληψη, το 1918, χιλιάδες Πόντιοι τους ακολουθούν και προτιμούν να μεταβούν ως πρόσφυγες στον Καύκασο, όπου υπάρχουν προσφυγικές ποντιακές κοινότητες από το 1460, που οι Οθωμανοί πήραν την Τραπεζούντα.

Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει καμία γενοκτονία. Ούτε την Αρμενική, ούτε την Ποντιακή ούτε αυτή των Ασσυρίων. Μάλιστα, θεωρεί ότι η επιλογή από την Ελλάδα της 19ης Μαΐου -ημέρας που συνδέεται άμεσα με τον Ατατούρκ και εορτάζεται ως απαρχή της Κεμαλικής Επανάστασης-, έχει ως στόχο να αμαυρώσει την εικόνα του Κεμάλ.

πηγή: skai.gr