"ποίος είναι ο Μάρτης; ε;"
Ο Μάρτιος ή Μάρτης είναι ο τρίτος μήνας του πολιτικού έτους κατά το Γρηγοριανό Ημερολόγιο και έχει 31 ημέρες. Κατά το αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο το έτος άρχιζε από τον Μάρτιο συνεπώς τότε ήταν ο 1ος μήνας του έτους τον οποίο είχε καθιερώσει ο Ρωμύλος προς τιμή του πατέρα του και γενάρχη των Ρωμαίων του θεού Άρη (λατινικά Μαρς). Για τούτο και κατά τον Πλούταρχο (Βίος Νουμά, 19) αναφέρεται πως ο Μάρτιος απεικονίζεται ως άνδρας ενδεδυμένος με δέρμα λύκαινας.
Κατά τους χρόνους όμως της «ελεύθερης ρωμαϊκής πολιτείας» ο μήνας αυτός ήταν αφιερωμένος στον θεό Ερμή. Κατά την υπό του Νουμά όμως διαρρύθμιση μετακινήθηκε ως τρίτος μήνας και πρώτος ο προς τιμή του ειρηνικού θεού Ιανού. Κατ΄ άλλους η μετατόπιση αυτή έγινε μετά το 153 π.Χ. από τους υπάτους εξακολουθώντας να παραμένει ο Μάρτιος πρώτος μήνας του θρησκευτικού έτους.
Η αντιστοιχία του Μαρτίου με το αρχαίο αττικό ημερολόγιο είναι κατά το πρώτο 15νθήμερο με τον 8ο μήνα τον Αθεστηριώνα, κατά δε το 2ο 15νθήμερο με τον 9ο τον Ελαφηβολιώνα.
Στον Ζωδιακό κύκλο κατά τον μήνα Μάρτιο ο Ήλιος βρίσκεται στον αστερισμό των Ιχθύων, ενώ κατά την 20η με 21η του μηνός που συμπίπτει η εαρινή ισημερία (αρχή της Άνοιξης) εισέρχεται στον αστερισμό του Κριού.
Ο Μάρτιος στην Ελληνική λαογραφία
Ο μήνας Μάρτιος κατέχει εξέχουσα θέση στην ελληνική λαογραφία και περισσότερο από τις παρατηρούμενες σ΄ αυτόν καιρικές μεταβολές με πολλά προσωνύμια και εκφράσεις όπως:
~«Ανοιξιάτης»
~«Μάρτης γδάρτης» ή «Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης»
~«Φύλλα ξύλα για τον Μάρτη να μη κάψεις τα παλούκια»
~«Από Μαρτίο καλοκαιριά κι απ΄ Αύγουστο Χειμώνας».
~«Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος πέντε φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνιωσε πως δεν εξαναχιόνισε».
~«Όπως ασπρίζουν τα βουνά το Μάρτη από τα χιόνια, έτσι ν΄ ασπρίσουν τα μαλλιά της νύμφης απ΄ τα χρόνια».
~«Αν ρίξ΄ ο Μάρτης δυο νερά κι΄ Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε κείνο το ζευγά πό ΄χει πολλά σπαρμένα».
~«Μάρτης βρέχει; Ποτέ μη πάψει» ή «Μάρτης έβρεχε κι ο θεριστής χαιρόταν»
~«Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης παρά Μάρτης λιοπυράρης».
~«Οπόχει κόρη ακριβή τον Μάρτη Ήλιος μη τη δει»
~«Του Μάρτη οι αυγές με κάψανε του Μάη το μεσημέρι…».
~«Τον Μάρτη στον Ήλιο μη κοιμηθείς».
Επίσης κατά το μήνα αυτό συνηθίζονταν παλιά το έθιμο της χελιδώνας.
πηγή: Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η πρώτη μέρα του Μάρτη βρίσκει αρκετά παιδιά και μεγάλους να φορούν ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από κόκκινη και άσπρη κλωστή, το οποίο σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση προστατεύει τα πρόσωπα να μην καούν από τον πρώτο ήλιο της άνοιξης. Ωστόσο, παλαιότερα το έθιμο αυτό ήταν πολύ σημαντικό για τους ανθρώπους και όπως δήλωσε στο ΑΠΕ - ΜΠΕ η διευθύντρια του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας - Θράκης, Νέλλη Μελίδου - Κεφαλά, «σε ορισμένα μέρη της Ελλάδας έβαζαν Μάρτη ακόμη και στα μωρά, γύρω από το λαιμουδάκι τους».Στους κατοίκους παλαιότερα, σύμφωνα με την κ. Μελίδου - Κεφαλά, υπήρχε η προσδοκία για έναν ζεστό Μάρτιο, χωρίς όμως ξαφνικές κακοκαιρίες, γεγονός που θα σήμαινε ικανοποιητική ανθοφορία και βλάστηση. «Σε ορισμένα μέρη, λένε ότι τον Μάρτιο πέφτει ένα κάρβουνο από τον ουρανό στη γη και έτσι αρχίζει να ζεσταίνεται η ατμόσφαιρα και να ανθίζουν τα δέντρα», πρόσθεσε η διευθύντρια του Λαογραφικού Μουσείου.
πηγή: εξωραϊστικός πολιτιστικός σύλλογος Ν.Καυκάσου "Ποντιακή Ιδέα"