Μεγάλη Εβδομάδα ή
Εβδομάδα των Παθών, ή κατά το επισημότερο
Αγία και Μεγάλη Εβδομάς, ονομάζεται σύμφωνα με το χριστιανικό εορτολόγιο η αμέσως επόμενη εβδομάδα της
Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Η Μεγάλη Εβδομάδα αρχίζει από την
Κυριακή των Βαΐων το βράδυ, όπου τελείται η
Ακολουθία του Νυμφίου, και τελειώνει το
Μεγάλο Σάββατο και είναι αφιερωμένη στα
Άγια Πάθη του
Ιησού Χριστού.
Ονομάζεται Μεγάλη από την ανάμνηση των γεγονότων που διαδραματίζονται
καθ΄ εκάστη των ημερών αυτής τα οποία και θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικά
για τη
χριστιανική θρησκεία.
Η Μεγάλη Εβδομάδα λέγεται επίσης και "Αγία Εβδομάδα". σε διάκριση της
"Καθαρής Εβδομάδας" που είναι η πρώτη εβδομάδα των νηστειών της
Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αλλά και όλων των άλλων εβδομάδων του έτους, καθώς επίσης και "Εβδομάδα ξηροφαγίας" επειδή ακολουθείται αυστηρή
νηστεία,
ως και ακόμη παλαιότερα "άπρακτος εβδομάς" όπου παράλληλα με την
αυστηρή νηστεία συνηθίζονταν και η πλήρης αποχή από κάθε εργασία.
Στην
Ορθόδοξη Εκκλησία, σύμφωνα με το τηρούμενο
Μηναίο ή
Μηνολόγιο, καθεμιά απ' τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας είναι αφιερωμένη και σε κάποιο ή κάποια επιμέρους περιστατικά των Παθών.
Το απόγευμα προς βράδυ της Κυριακής των Βαΐων, της Μεγάλης Δευτέρας και της Μεγάλης Τρίτης ψάλλεται η
Ακολουθία του Νυμφίου και ο Όρθρος της επόμενης μέρας και το
Μεγάλο Απόδειπνο λίγο νωρίτερα τις πρώτες απογευματινές ώρες, ενώ τα πρωινά η προηγιασμένη
Θεία Λειτουργία. Τα
τροπάρια που ψέλνονται είναι το του Νυμφίου
Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται και το
Τὸν Νυμφῶνὰ σου βλέπω ενώ τη Μεγάλη Τρίτη το βράδυ ψάλλεται το
τροπάριο της Κασσιανής,
Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις.
Το πρωί της Μεγάλης Τετάρτης τελείται η προηγιασμένη Θεία Λειτουργία και το απόγευμα γίνεται η
Ακολουθία του Ευχελαίου και η
τελετή του Νιπτήρος, που είναι και ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης που αναφέρεται στο Μυστικό Δείπνο και ψάλλεται το
Κοντάκιο Ὅτε οἱ ἔνδοξοι μαθηταί.
Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης τελείται η
Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και στο τέλος οι πιστοί μεταλαμβάνουν της
Αγίας Κοινωνίας, το απόγευμα προς βράδυ γίνεται η Ακολουθία των Αγίων και Αχράντων Παθών ή
Δώδεκα Ευαγγελίων
στην οποία αναγιγνώσκονται 12 περικοπές από τα 4 Ευαγγέλια, του
Ματθαίου, του Μάρκου, του Λουκά και του Ιωάννη σχετικά με τα Άγια Πάθη
του Χριστού από το Μυστικό Δείπνο μέχρι την Ταφή, παράλληλα γίνεται και η
έξοδος του Τιμίου Σταυρού με τον Εσταυρωμένο από την
Αγία Τράπεζα και η περιφορά του σε όλο το χώρο του ναού ενώ ψάλλεται το
Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου.
Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής αποτελεί την κορύφωση του Θείου Δράματος με την Ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και τον Εσπερινό της
Αποκαθήλωσης
όπου ο ιερέας κατεβάζει τον Εσταυρωμένο από τον Σταυρό και τον τυλίγει
σε καθαρό σεντόνι ενώ από αργά το βράδυ έχει ετοιμαστεί ο Ιερός
Επιτάφιος έτσι ώστε να τοποθετηθεί το
Άγιο Σώμα του Κυρίου και το βράδυ οι πιστοί παρακολουθούν με κατάνυξη τον όρθρο του Μεγάλου Σαββάτου και την
Ακολουθία του Επιταφίου και ψάλλονται τα
Εγκώμια σε τρεις στάσεις:
Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ α' στάση,
Ἄξιόν ἐστί β' στάση, και
Αἱ γενεαὶ πᾶσαι γ' στάση μετά τα οποία και πραγματοποιείται η
περιφορά του Επιταφίου στους δρόμους της πόλης ή του χωριού.
Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου ψάλλεται ο Εσπερινός της Ανάστασης, λεγόμενη και "Πρώτη Ανάσταση" και το τροπάριο
Ἀνάστα, ὁ Θεός. Το μεσημέρι στον
Πανάγιο Τάφο πραγματοποιείται η αφή του
Αγίου Φωτός όπου και διανέμεται σε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο και το βράδυ ακολουθεί η
Τελετή της Αναστάσεως με το
Δεῦτε λάβετε φῶς και το
Χριστὸς Ἀνέστη που συνοδεύεται από τους χαρμόσυνους ήχους της καμπάνας, τους ασπασμούς της αγάπης και τη ρίψη
πυροτεχνημάτων,
βεγγαλικών και
βαρελότων.